Noel Devresi: Rab’bin Doğuşu

O günlerde Sezar Avgustus tüm Roma dünyasında bir nüfus sayımının yapılması için ferman çıkardı. Bu ilk sayım, Kirinyus’un Suriye valiliği zamanında yapıldı. Herkes yazılmak için kendi kentine gitti. Böylece Yusuf da, Davut’un soyundan ve torunlarından olduğu için Celile’nin Nasıra kentinden kalkıp Yahudiye bölgesine, Davut’un kenti olan Beytlehem’e gitti. (Lk 2,1-14)

Kutsal Kitap Metni L2,1-14

O günlerde Sezar Avgustus tüm Roma dünyasında bir nüfus sayımının yapılması için ferman çıkardı. Bu ilk sayım, Kirinyus’un Suriye valiliği zamanında yapıldı. Herkes yazılmak için kendi kentine gitti.

Böylece Yusuf da, Davut’un soyundan ve torunlarından olduğu için Celile’nin Nasıra kentinden kalkıp Yahudiye bölgesine, Davut’un kenti olan Beytlehem’e gitti. Orada, hamile olan nişanlısı Meryem’le birlikte yazılacaktı. Onlar oradayken, Meryem’in doğum yapma vakti geldi ve ilk oğlunu doğurdu. Onu kundağa sarıp bir yemliğe yatırdı. Çünkü handa kendilerine yer yoktu.

Aynı yörede, sürülerinin yanında nöbet tutarak geceyi kırlarda geçiren çobanlar vardı. Rab’bin bir meleği onlara göründü ve Rab’bin görkemi çevrelerini aydınlattı. Büyük bir korkuya kapıldılar. Melek ise onlara, «Korkmayın!» dedi. «Size, tüm halk için büyük sevinç kaynağı olacak bir müjde getiriyorum: bugün size, Davut’un kentinde bir Kurtarıcı doğdu. Bu, Rab olan Mesih’tir. Ve işte size bir işaret: kundağa sarılmış ve yemlikte yatan bir bebek bulacaksınız.»

Birdenbire meleğin yanında, göksel ordulardan oluşan büyük bir topluluk belirdi. Allah’ı överek, «En yücelerde Allah’a yücelik olsun, yeryüzünde O’nun hoşnut kaldığı insanlara esenlik olsun!» dediler.

METİN ÜZERİNE KISA BİR ORTAM AÇIKLAMASI VE YORUM

Lectio meditasyonu, “Luka’nın teolojik özeti” mahiyetindeki en üstün Noel sayfasını karşılamaktadır.14. ayete kadar okumasını yapacağımız bu metinden sonraki ikinci bölüm ise (15-21. Ayetler), Allah’ın Annesi Meryem’in Görkemli Bayramı’nda okunmaktadır (1 Ocak).

İncil yazarı, İsa’nın dünyaya gelişini anlatmakta ve kutsal ailenin içinde bulunduğu yoksulluk ve fanilik konuşulunu belirtmektedir. İlgili metin bölümü iki kesitten oluşur: 1-7. ayetler Mesih İsa’nın Beytlehem’de doğuşunu anlatırken; 8-20. Ayetler ise meleklerin çobanlara görünmesini ve yeni doğan bebeğin çobanlar tarafından ziyaret edilmesini anlatmaktadır. 21. ayet İsa’nın sünnetine atıfta bulunmaktadır, bunun ardından mabette sunulması bölümü yer alır (21-41. ayetler).

İsa’nın doğuşuyla ilgili olarak aktarılan zaman bağlamı, Kirinyus’un Suriye valiliği zamanında, Sezar Avgustus tüm Roma dünyasında bir nüfus sayımının yapılması için ferman çıkardığı dönem ile ilişkilendirilir (bkz. 2. ayet). Bu nedenle Yusuf da, eşi Meryem ile birlikte, imparator yetkisinin buyruğu üzerine nüfus sayımında yer almalıydı ve bunun için Yahuda gölgesine gidiyor, (“çıkıyor”). Bu tarihsel olayın teolojik bir bağlantısı vardır: Metnin ifadesine göre Meryem’in eşi Yusuf “Davut soyundan ve torunlarından” (4. ayet) ve Meryem ise hamileydi (5. ayet).

Luka tarafından aktarılan bilgilerin bütünlüğünün tarihsel olarak yeniden ele alınması ve düzene konulması kolay değildir: Özel bir şekilde, bahsedilen Sezar Avgustus’un nüfus sayımını kronolojik olarak tam yerine oturtmanın zorluğu ortadadır. Belki de zamanın farklı Roma bölgelerinin uzun vergi düzenlemesi sürecinden bahsedilebilir. Nitekim tam da o dönemde Filistin bölgelerinde meydana gelmekteydi.

Bununla birlikte, aktarılan haber Luka’nın düüncesinin ufkunda okunmalı ve yorumlanmalıdır: Allah’ın Oğlu’nun beden alması olayının, zamanın yürürlükte olan İmparatorluk yasaları hükmü altında meydana geldiği ve “Kurtarıcı” (Yun. sōtēr) Mesih’in doğuşunun o dönemin önemli ve güçlü insanlarının doğuşuna nazaran öylesine büyük farklılıkla olduğunu göstermek istemiş olabilir.

6-7. ayetlerde Meryem’den bahsederken “onun doğum yapma vaktiğinin geldiği” ve “ilk oğlunu” (prōtotokos) Beytlehem’de dünyaya getirdiğini söyler. Bebeğin doğumundan sonra onun kundağa sarılıp bir yemliğe (en phatnē) yatırıldığı aktarılır, çünkü onlar için handa yer kalmamıştır (en tō katalymati). Yunanca terim olan katalyma yoldan geçenler için bir misafir yerini (kervansaray) belirtirken, daha muhtemel olarak Yahudi ortamında zamanın normal bir konutu olarak ikamet yerini işaret eder.

Belki konutun küçük olması ya da kalabalığın aşırı akın etmesinden dolayı Yusuf ve Meryem’in, konutun bir iç yerinde, genellikle gece vakti hayvanların barındırıldığı bir odada korunmaya çekildikleri düşünülebilir. İşte, Allah’ın Oğlu burada dünyaya gelmiştir, hayvanların sıcaklığını eşliğinde (bkz. İşaya 1,3 öküz ve eşek) gözlerini açmıştır.

Nitekim yeni doğan bebek için beşik olarak bir yemlikten söz edilir. İncil yazarı, İsa’nın doğumu ile ilgili daha öte herhangi bir detay vermemektedir: Ebeveyni yolculuk ediyordu ve ortamın getirdiği şartlara göre mecburen yoksul ve geçici bir konut bulmaları gerekmişti.

Eski zamanların “ünlü şahsiyetleri” ile ilgili anlatımlardan ziyade, Noel’e dair İncil betimlemesi, insanların dünyasına gelen Allah’ın şan ve görkemle görünmesinin ötesinde bir kavram ile karşımıza çıkar. Tam bir fanilik ve zayıflık ortamında İsa, Meryem ve Yusuf tarafından karşılanmış ve akabinde sade çobanlar tarafından hayranlıkla kabül edilmiştir. Basit bir yemlik bu bebeğin doğum yeri, beşiği bir samanlık ve kundağı da birkaç muhtelif malzeme olmuştur.

Anlatımın ikinci bölümü ise, Rabbin meleğinin “görkemi” ile ilgili aydınlık bir olayı gösterir ve aynı zamanda “çobanların çağrılması” ile onların yeni doğan bebeğe hayranlıkla bakmaları anlatılır. Gök ve yer karşılaşmaktadır! Anlatımsal şema farklı seviyelerde tekrarlanmaktadır: Tarihsel olaydan bahsedilir (1-7. Ayetler); aynı olay çobanlara bir “belirti” (11-12) olarak sahnelenir ve son olarak da doğrudan bir “canlı tecrübe” şeklinde anlatılır (16-17. ayetler).

Meleklerin çobanlara görünmesinin gece vakti olduğunu aktaran İncil Yazarı Luka, Allah’ın aşkın “görkemi” (doxa) ve insanların alçak gönüllülüğü ve sadeliğinin koşulunu ilşkilendirmekle, göksel ışığın dünyanın gecesinde parladığını göstermektedir. “Nöbet tutarak geceyi kırlarda geçiren çobanlar”dan (8. ayet) bahsederken bir meleğin onları aydınlattığı sırada onlara bir müjde getirdiğinden bahsedilir: “Korkmayın! Size, tüm halk için büyük sevinç kaynağı olacak bir müjde getiriyorum” (10. ayet).

“Müjdeleme” (euaggelizomai) fiilinin önemi vurgulanmalıdır, nitekim Luka’nın teolojik tüm kurtuluş yapısında önemli bir role sahiptir: İsa, kurtuluşu müjdeleyendir (bkz. Lk 4,18), O dünyanın Kurtarıcısı’dır, onun gelişi insanlar için bir yenilik ve sevinç kaynağıdır. İkinci bir terim olarak “büyük sevinç” (charan megalēn): Kutsal Ruh’ta Allah ile insanın karşılaşmasından doğan bir tecrübe söz konusudur.

Ruh’un dinamizminden gelen ürünü olarak sevinç, Allah’ın “yargıç” olarak korkulması duygusunu yok etmeli ve gece vakti karanlıkları dağıtan ışık gibi, çobanların yüreğine yayılarak aydınlatmalıdır. Rab tarafından gerçekleştirilen kurtuluş için sevinmeye daveti ifade eden Sefanya 3,14-18’in kehanetsel sözlerindeki sahnede olduğu gibi, tüm halk sevinmeye davet edilmiştir.

11. ayette olayın duyurusuyla devam edilmektedir: “Bugün size, Davut’un kentinde bir Kurtarıcı doğdu. Bizimle olan Allah ile karşılaşmamız “bugün” (sēmeron), müjdelenme bugündür, merhamet ve kurtarış bugünüdür! İsa’ya atfedilen unvanlar imanın derinliğini kavramak için temel öneme sahiptirler:

İsa her şeyden önce “Kurtarıcı” (sōtēr) olarak tanımlanır. İmparator için atfedilen aynı terim, burada yer değiştiren ve ironik bir işlevi yerine getirir. Gerçek ve yegane Kral, yoksulluk ve inzivada dünyaya gelmiş olan Rab Mesih’tir. Tüm imanlılara tarafından beklenen Mesih (Christos) O’dur. Peder tarafından yetki ve şan verilen Rab (Kyrios) O’dur.

13-14. ayetlerde aşkın dünya ile yeryüzü dünyası arasında ezgiler söyleyen melek kalabalığının göksel boyutu okuyucuya sunulmaktadır. “En Yücelerdeki Allah’ın övgüler” ilahisi, dünyanın karanlığını aydınlatan aşkınlığın gizemini işaret ederken, aynı zamanda Eski Antlaşma’nın belirişlerinde baskın ve aydınlık (kabod) kudrete atıfta bulunur.

Yücelikle bağlantılı olarak, Allah’ın sevdiği iyi niyetli insanlara bahşedilen “yeryüzüne esenlik” (eirēnē epi gēs) armağanından bahsedilir. En yükseklerde beliren Allah’ın yüceliği, insanlar için bir esenlik tasarısına dönüşür. Mesih’in doğumu Allah’ın yüceliğini belirtir ve insanlardan olan değil (Avgustus’un Barışı’nı düşünelim) “Allah’tan gelen” barış ve esenliği yayar.

Meditasyon için yardımcı düşünceler

Noel anlatımının dokusu, bu dünyanın güçlüleri (Avgustus, Kirinyus…) tarafından kurulan ve yoksulların ve sade insanların (mütevazı konutlar, sadelik, çobanların yoksulluğu) hayatlarının sayfa kıvrımlarına yazılmış “Allah’ın tarihinin birbirne oluşmasıyla meydana gelmiştir. İncil yazarı, tarihimizin anlamını kavramamıza yardımcı olmak istemektedir: Aslımız, Allah’ın isteğini ararken kat ettiğimiz yol, “olağandışı” olarak olağan gündelik yaşamı sürdürürken hayat ve iman zorluğu.

Genç aile olarak Yusuf ve Meryem, beşeri yasaların itaati altında yaşamlarını sürdürmektedir: Yusuf, nüfus sayımı görevini yerine getirmek üzere hamile eşi Meryem ile birlikte Yahuda bölgesine doğru yol almaktadır. Allah, insanların tarihine dahil olmak üzere gelişini hazırlamaktadır: O tam bir alçak gönüllülük ve kulluk örneğiyle gelmektedir. Bu beşeri ailede Davut soyuna Allah’ın vaadinin anısı yerine gelmektedir (bkz. 2.Sam  7,14): Soyundan Mesih gelecek ve “Oğul” olacak!

Bahsedilen ortam açısından detayların eksikliğine rağmen, Beytlehem’e yolculuk eden Yusuf ve Meryem’in çektiği zorluğu hayal edebiliriz. Bakire Meryem için doğum zamanı gelmişti. Nasıra’dan uzakta ve yalnız başlarına, belki “Davut’un kentinde” akrabalarının misafirleri. Meryem, İsa’yı dünyaya getirmekle, zor geceyi sevince ve yaşam şölenine dönüştürmüştür.

Verilen lütuf armağanının ve yoksulluktaki zenginliğe hayranlıkla bakalım: Bebek kundağa sarılmış ve bir yemlikte yatmaktadır. Onun için normal bir evde yer yoktur. Hiçbir bayram, hiçbir insan, sevinç şarkısı duyulmamaktadır, hiçbir hazırlık yoltur: Allah, sessizlik gecesine girmiş, alçak gönüllü olarak ve mütevazi bir şekilde en sonuncuların ve yoksulların arasında bulunmaya gelmiştir. Halbuki güçlüler için ne kadar da çok şölen gürültüsü yapılır! İsa, “sesini yükseltmeyecek kul olarak” (bkz İşaya 42) belirerek, tüm halklara Allah’ın adaletini getirecektir.

Luka İncil’inin ikinci bölümündeki anlatımda meleklerin duyurusuna yer verilmektedir: Allah’ın gizeminin büyüklüğünü göstermek için gök küçülmüştür. Çobanlara müjdeyi duran meleğin belirmesi “korkmayın!” ile eşlik edilmektedir. Allah’ın tarihe gelişi, tiranların gelişinin insanlara yaptığı gibi, insanları yok etmez, zira onlara hayat ve ümit getirir. Allah nihayet “bizimledir.”

“Bugün sizler için bir kurtarıcı doğdu”: İşte, kurtuluş ve ümidin gerçekleştiği gün bugündür! Bu arzu edilen ve insana sadakat yolunda Noel’in müjdesi, tüm hayatımızın “en anlamlı” buluşmasını gerçekleştirmemizi sağlar: “Allah, yasa altında olanları özgürlüğe kavuşturmak için kadından doğan, yasa altında doğan öz Oğlu’nu gönderdi” (Gal 4,4) Mesih bizimledir.

Luka’nın çok değer verdiği, zamana atfeden ifade, Hristiyan olayının ilşkisel ve varlıksal boyutunun altını çizmektedir. Bizler de insanlığımızın bugününde “iman yolculuğunu” kat etmeye çağrıldık. “Bizim için” bir çocuk doğdu: Yani bizim günahkar ve zayıflık durumumuzu sevinç ve kurtuluşa dönüştürmek üzere dünyaya geldi.

Işık dolu olan göğün yüceliği, karanlıklara gömülmüş yeryüzünün bekleyişini değiştirdi! Artık bundan sonra korkmamalıyız: Allah halkını ziyaret etti ve onu kurtuşa kavuşturdu (Lk 1,68). Allah’ın ve insanların nezdinde misafirperverliği yaşamaya davet edildik. Birlik, paylaşım ve ümit yoluna dönüşen bir misafirlik. Ailelerimiz, topluluklarımız herkese karşı birlik ve beraberliğe açılmalıdırlar. Acının getirdiği üzüntünün yerini “O’nun varlığının” kesinliği alabilmelidir.

Çobanlar dinliyorlar ve yola koyulmaya karar veriyorlar. Bu yol şaşkanlık ve ilgi dolu bir gidişattır. Tarihe gelen yeni İnsan’ı “görmeye” çalışayan sade insanların şaşkınlığı. Çobanlar “iyi çobanı” arıyorlar: İnsanların her birinin yardıma ve yolunda destek bulmaya ihtiyacı vardır. Hristiyan tecrübesi, vaat edilen topraklara doğru “halkın çıkışıdır.” Bahsedilen gece, bir ışık sütunu tarafından aydınlatılan eski çölün neredeyse tekrarı gibidir: Allah ışıkta geldi!

Işık konusundan başke esenlik (eirēnē) konusu da vardır. Allah’ın tarihe gelişi, insan için gerçek esenliğin başlangıcını belirtir. Peki bu esenliği nasıl anlamalı? Kutsal Kitap’ta shalôm tüm yaratılış nimetlerinin özetidir, uyum ve doluluğun işareti, bilgelik ve refah dileğidir! Allah’ın Doğuşu olarak Noel, tam manasıyla shalôm’dur. Bebek-İsa’da insan armağanların ve Gökten nimetlerin doluluğunu aldı.

Luka’nın anlatımı Meryem’in merkez figür olarak belirmesiyle son bulur. İncil Yazarı, Bakire Meryem’in tüm bu olayları yüreğinde “sakladığını” ve onları “derin derin düşündüğünü” vurgular. Meryem’in yüreği Noel’in sevinciyle yaşar. Meryem’in anneliği, kurtuluşun gizemidir!
Noel’de ve hayatımızda Meryem’in yeri,  Beden alan Söz’ün (Yh 1,14) “kulu” olmasıdır. O şimdi tarihte Allah’ın harikulade işlerinin tanığıdır.

DÜŞÜNMEYE YARDIMCI BAZI SORULAR

Noel: Kurtarış olayı. İman yolunda Noel’i bugün nasıl yaşamalı?
Luka’nın anlatımındaki kişiler yoksul insanlardır: Allah küçükleri seçerek “küçük” oldu.
Kutsal ailenin yoksulluğu, fanilik ve ihtiyaç durumunda doğan bebek İsa’nın koşulu.

Allah her şeye ihtiyacı olarak dünyaya geliyor: Bugün senin neye ihtiyacın var? 
“Göksel yücelik” sade çobanlara ulaşıyor ve onları sevince çağırıyor. Noel de sevinç ve ümit zamanıdır. Bugünün insanı için Noel’den türeyen ümit nedir?
Ümit yolunu kat etmeye bugün insanı engelleyen nedir? 

“Metin üzerine dua etmek” için yardımcı Mezmur
Mezmur 131 (130)Ya RAab, yüreğimde gurur yok,
gözüm yükseklerde değil.
Büyük işlerle,
kendimi aşan harika işlerle uğraşmıyorum.Tersine, ana kucağında sütten kesilmiş çocuk gibi,
kendimi yatıştırıp huzur buldum,
sütten kesilmiş çocuğa döndüm.Ey İsrail, Rab’be umut bağla
şimdiden sonsuza dek!—————————————————————

Kaynak: 2018-2019 Noel’e Hazırlık ve Noel Devresi’nde Pazar İncil Okumaları üzerine Lectio- Meditasyonlar (Lectio Divine nei Vangeli Domenicali, per il tempo di Avvento e Natale 2018-2019)
Derleyen:  
PEDER GIUSEPPE DE VIRGILIO
BİZİMLE İLETİŞİME GEÇİN

Şu anda burada değiliz. Ama bize e-posta gönderebilirsiniz, en kısa zamanda size geri dönüş yaparız.

Not readable? Change text. captcha txt