KİPRİANUS (200-258)
Kartaca’da, 200 yılında doğduğu sanılan Kiprianus, Kuzey Afrika’nın zengin bir ailesinden gelmektedir. Retorik hocalığı yapmıştır. 245 yılında ihtida ettikten sonra, Kiprianus hayatını tamamen değiştirir. Kültürünü inkar etmeksizin, artık Kutsal Kitap’tan başka hiç bir şeyi zikretmemeye karar verir. Kısa bir süre içinde Kiprianus, Kartaca’nın kültürlü tabakası ile uyum içinde bir Kilise adamı olur. 248 yılında Kiprianus, halkın oylarıyla, Kartaca episkoposu olarak seçilir. Bu devirde Kartaca episkoposuna bağlı bulunan 150’den fazla episkopos vardır. Kiprianus’u özellikle, 18 kişiye yazmış olduğu mektuplarından tanımaktayız.
252-254 yılları arasında veba hastalığı Afrika’yı harap etmişti. Kartaca da ağır şekilde zarar görmüştü. Panik olmuştu: hastaları terkediyorlar, ölmek üzere olanları ve ölüleri sokağa atıyorlardı. Kiprianus Hıristiyanları merhametli olmaya çağırdı. Kendisi de hastalara yardım ederek halka örnek oldu. Daha önce, 250-251 arasında, Decius Hıristiyanlara zulüm yapmıştı. Bu zulümden sonra, Kartaca Kilise’si karışıklık içindedir. Hıristiyan cemaat ateşli tartışmalar içinde parçalanmıştır. Önemli bir problem söz konusuydu: Decius’un zulmü sırasında bazı Hıristiyanlar, şehit edilmemek için putlara kurbanlar sunmuşlardı. Zulümden sonra, “düşmüş” (lapsi) durumda olan bu imanlılara karşı nasıl bir tutum izlenecekti? Bu kimseler tekrar Kilise’ye kabul edilebilir miydi? 252 yılında Kiprianus bu sorunu bir çözüme kavuşturmak için Kartaca’da bir konsil topladı. Konsil, Kilise’nin birliğini sağlamak amacıyla, bu kimselerin bağışlanması yolunu seçti. Roma ve İskenderiye Kiliseleri de Kartaca Kilise’sine uydular.
Bu “lapsi” sorunu üzerinde Kiprianus ile Papa Kornelius arasında tam bir mutabakat mevcut olmuştur. Fakat, heretikler veya şizmatikler tarafından verilmiş vaftizin geçerliliği meselesinde Papa İstepan ile Kiprianus arasında durum aynı olmayacaktır. Küçük Asya’da, Afrika’da ve Suriye’de, yalnızca Katolik Kilisesi tarafından verilmiş vaftiz geçerli sayılıyordu. İskenderiye ve Roma’da, vaftiz Kilise’nin öngördüğü şekil ve maksatla verilmiş olmak koşulu ile, ihtida etmiş olanların üzerine ellerin konulması yeterli sayılıyordu. İki taraf katı bir durum içine girmişlerdi. Papa İstepan, Afrika ve Doğu Kiliseleri ile bağları koparmak tehdidinde bulunuyordu. Fakat 257 yılında Papa İstepan şehit olur. Aynı tarihte Kiprianus tutuklanır. 14 Eylül 258 tarihinde şehit olur. Vaftiz kavgası kendi kendine söner.
IV. yüzyılda, İskenderiye ve Roma’daki uygulama bütün Kilise tarafından benimsenir. Bu durum günümüze kadar sürmüştür.
Kiprianus’un bazı yazılı eserleri şunlardır: Bakirelerin Tutumu Hakkında; Kilise’nin Birliği Hakkında; Dönmeler (apostatlar) Konusunda; Göklerdeki Pederimiz Üstüne Yorum; 81 mektup. Kiprianus Doğuda tanınan az sayıda Latin arasında yer alır. Kiprianus Kilise’nin sütunlarından biridir.