TERTULLİANUS († 220)

 Tertullianus, Kuzey Afrika’lıdır. Evli bir insandı. Kartaca’da hatipti. Hıristiyanların cesaret ve kahramanlıkları karşısında, Hıristiyan olmuştu. Kartaca kentinde hıristiyanlık için çalışmıştır. Tertullianus, Latin Kilise’sinin tanınmış ilk şahsiyetidir. Mesleği hatiplik olduğundan, Tertullianus genellikle Latince olarak yazmıştır. Fakat bazen de “tiyatro estet’lerini memnun etmek için” diyor, Grekçe yazmıştır. Latin dilinde teoloji vokabüler’i ortaya koyan Tertullianus olmuştur. İhtida etmiş bir kimse olarak Tertullianus, sabırsız bir insandır. Kahramanlığa kadar giden kutsal bir Kilise istemektedir. Fakat bu gerçeği yaralayıcı bir alaycılıka savunmaktadır. O, imanı ile gurur duyan ve daima onu savunmaya hazır bir Hıristiyandır. Şehadeti arzu eden bir iman adamıdır.

Eserlerinden birkaçı: Tertullianus tarafından kaleme alınmış 300’den fazla eser ismi bilinmektedir. Örnek olarak bunlardan bir kaçını zikredelim. Apolojetik: En önemli eseridir. Hıristiyanlığın mükemmel bir açıklaması ve aynı zamanda devrin tarihinin değerli bir tanığı; Heretiklerin Zamanaşımı: niza konusu Kutsal Kitap olduğu anlaşılan heresinin gerçek kitabı. Tertullianus, Kutsal Kitap’ın, Kilise’nin şahsi malı olduğunu ileri sürmektedir. O, Kilise içinde ve Kilise için yazılmıştır. Gerçek Hıristiyan Havarlerin varisidir.

Marcion’a karşı, Tertullianus’un en uzun eseridir. Bir polemik şaheseridir. Fakat aynı zamanda Yaradılış hakkında güzel bir şiir kitabıdır; “Yaradan’a iftira atamamak için sana bir gül sunmam yeterlidir.” Vaftiz hakkında: Bu eser, İznik Konsili’nden (325) önce bir gizem hakkında yazılmış tek kitaptır. Şehitlere: Mahkum edilmiş ve hapse atılmış katekümenlere hitap eden çok güzel bir yazı. İbadet hakkında: Göklerdeki Pederimiz ile ilgili olarak elimizde bulunan en eski yorumdur. Çok güzeldir. Tertullianus’un parlak bir üslubu, görkemli bir Latincesi vardır. Tutku, şiddet ve sağlam bir mantık içeren kısa cümleleri vardır. Tertullianus büyük bir yetenek sahibidir.