KİRİLLOS (KUDÜS’LÜ) (315-386)

Kirillos, muhtemelen Kudüs’te, 313 yılında doğdu. 343 yılında rahip olarak atanır, daha sonra da Kudüs episkoposu olur.
Fakat bölgede Ariyanizm hüküm sürmektedir. Kirillos, Ariyanların kendisi hakkında yaydıkları iftiralar yüzünden, 357 yılında sürgüne gönderilir. Bu ilk sürgün sırasında Kirillos Antakya’ya ve Tarsus’a sığınacaktır. 359 yılında Kirillos birkaç ay için Kudüs’e döner. Daha sonra yeniden, 362 yılına kadar sürgüne gönderilir. Sakin geçen bir süreden sonra Kirillos, İmparator Valentius zamanında, 378 yılına kadar yeniden sürgün edilir. 381 yılında, İstanbul Konsiline (381) katılabilir. Bu konsil, “çok saygıdeğer ve çok dindar Kirillos’un Ariyanizm’e karşı büyük mücadele vermiş olduğunu” ilan eder. Kirillos, 18 Mart 386 günü ölür. Kirillos’nun yazılı eserlerden elimizde bir mektup, bir homeli (dinsel söyleşi) ve 24 kateşez kalmıştır. Kirillos kateşezlere örnek olarak gösterilir. Gerçekten onun “kateşezleri” Hıristiyanların ilk çağlarının en kıymetli hazinelerinden biridir. Bunların hepsi katekümenlere veya yeni vaftiz olmuş kimselere hitap etmektedir. Yeni vaftiz olmuş kimselere hitab eden kateşezlere “mistagojik” adı verilmiştir. Çünkü bunlar “gizlere giriş” niteliğindedir. Bu kateşezler Kirillos tarafından, Kudüs’te Mesih’in mezarı yanında, Kalvarium mahallinde veya Anastasis’in (Diriliş) değirmi yapısında söylenmişlerdir.

Kirillos, imanı çok basit ve direkt bir üslupla nakletmektedir. Kirillos’un katekümenlerden ve yeni vaftiz olanlardan istediği şey, ilahi şahıslarla kişisel ve canlı bir ilişki yaşamıdır. Kirillos’un dili daima Kutsal Kitap’ta veya liturjide kullanılan dil olmuştur. Kirillos liturjik alanda, gerek ayinler bakımından, gerekse açıklamalar bakımından bir yol gösterici olmuştur. Günümüzde birçok yazar, Kudüs’lü Kirillos’u, Doğu litürjisinin ve “mistagojik” (gizemlere nüfuz etmeyi sağlayan) teolojinin kurucusu olarak kabul etmektedir.